Voeding en de relatie met genieten

Je kent vast wel de gezegdes ‘het water loopt je in de mond’ of ‘genieten met volle teugen’. Hierbij is de relatie tussen genieten en voeding heel duidelijk herkenbaar. Maar er zijn ook gezegdes als ‘met lange tanden eten’, ‘iets op je lever hebben’, ‘het oog is groter dan de maag’ of ‘iemand iets in de maag splitsen’. Die klinken niet echt als genieten, toch? Dit laat zien dat de relatie die je lichaam met voeding heeft belangrijker is dan je misschien denkt.

  • Tekst gaat door onder de foto

Herken je dit: je hebt gelezen of gehoord dat bepaalde voeding gezond is, maar als je het eet vind je het smakeloos of zelfs ronduit vies. Ik vraag me dan af: als je lichaam er weerstand voor voelt, is dit ‘gezonde’ voedsel dan ook écht gezond voor je? Wat gebeurt er eigenlijk in je lichaam als je iets eet wat je heerlijk of juist absoluut niet lekker vindt? Het is best interessant om daar eens bij stil te staan.

Speeksel en kauwen

In het boek Eetbare Schoonheid vertel ik daar ook iets over. Als je iets ziet of ruikt wat je heerlijk vindt, reageert je lichaam direct met het aanmaken van speeksel. Dat heeft een belangrijk doel. Je speeksel bevat spijsverteringsenzymen die samen met het kauwen de aanwezige koolhydraten in het voedsel deels omzetten in glucose, dat direct wordt opgenomen door je lichaam. Goed kauwen stimuleert bovendien de vertering en dankzij het fijnmaken van het voedsel komen de verschillende smaken uit de voeding vrij. Bovendien raak je door lang genoeg te kauwen ook eerder verzadigd. Goed kauwen helpt dus om af te vallen.

Eten en herinneringen

Stel nu dat er een ‘gezond’ gerecht op tafel staat dat er onsmakelijk uitziet, met een misschien voor jou wel nare geur. Dan gaat dit proces anders: er komt minder speeksel vrij, je slikt misschien wat sneller je eten door, je maag kan opspelen of, nog heftiger, je wordt misselijk. Dus ondanks dat hetgeen je wilt eten gezond is, zegt je lichaam – of je emotie – duidelijk ‘nee, dit wil ik niet’. Dit kan bijvoorbeeld te maken hebben met een herinnering die in je limbische systeem is opgeslagen en die gekoppeld is aan eten. Zodra je iets ruikt, ziet of proeft kan dat zomaar tevoorschijn komen.

Gezond voor jou maar niet voor mij

De voedingsindustrie laat ons via reclame-uitingen regelmatig weten dat hun product een heerlijk, gezond en krachtig ‘superfood’ is, dat je wel ‘moet’ eten. Ik geloof niet dat het zo werkt. Ooit at ik 3 maanden alleen raw food omdat ik mensen had ontmoet die mij overtuigd hadden van de voordelen ervan. Wat voor hen werkte, deed het voor mij niet. Nu, jaren later, kan alleen de geur van een lijnzaadcracker uit de droogoven me al doen kokhalzen. Zo veel heb ik ze gegeten, tegen de wens van mijn lichaam in.

  • Tekst gaat door onder de foto

Stress om die ‘foute’ keuze

Heel interessant vind ik een schrijven van Professor Cor van der Weele, onderzoeker aan de universiteit van Wageningen en gepromoveerd in de wijsbegeerte van de biologie. Zij schrijft over de spanning tussen (verstandige) gezondheid en (gevaarlijk) genieten. Stel je eet iets dat als ‘niet gezond’ of ‘verboden’ staat beschreven, maar je hebt er enorm veel zin in. Je zit bijvoorbeeld op een terrasje en bestelt een hazelnootgebakje dat naar je lonkt met een latte macchiato erbij. Nog voordat je de eerste hap in je mond stopt zegt een stemmetje in je hoofd ‘nee, niet doen, dit is zoooo ongezond, zoooo veel suiker en je mag niet zondigen’. Toch eet je snel je taartje op, zonder eigenlijk goed te proeven, want het stemmetje was heel erg luid. Behalve dat je daarna misschien wel buikpijn hebt, blijft er een flinke dosis schuldgevoel achter. En stress, wat misschien wel het grootste effect op je lichaam heeft. Stress kost namelijk heel wat voedingsstoffen en die kun je dan niet voor de vertering gebruiken. Wat als je er voor zou kiezen intens te genieten van je ‘foute’ taartje? Elk hapje op je tong te proeven? Je speeksel uit te nodigen om dit misschien niet zo heel gezonde hapje goed te verteren en zijn weg door je lichaam te laten vinden zonder al te veel gedoe?

“Een filosofie die het lichaam minacht of griezelig vindt, kan geen goede plaats vinden voor lichamelijk genot.” – professor Van Weele.

Hoe is jouw relatie met voeding?

Kijk jij wel eens naar de relatie met voeding en de relatie die je hebt met je lichaam? Lukt het jou om écht van je eten te genieten, schrok je het naar binnen of honger je jezelf uit? Als je om jezelf geeft, zou je dan automatisch liefdevoller met je eten omgaan? Heb je ooit geleerd te luisteren naar je lichaam, waardoor je veel makkelijker voeding kiest die je lichaam nodig heeft?

Troost eten

Ik weet uit eigen ervaring dat we de tekortkoming aan liefde voor ons eigen lichaam maar al te vaak met voeding compenseren. En meestal kiezen we dan niet de gezondste producten. Ik probeer me zoveel mogelijk tussen verstandig gezond en gevaarlijk genieten te bewegen. Ik ga bewust en op een ontspannen manier om met eten, zonder uit te sluiten. Mijn visie is dat je het beste een gezonde basis creëert in je lichaam, waardoor je lichaam niet direct van slag is en jij gevangen raakt in schuldgevoel als je eens iets minder gezond eet. Als ik (een beroemd merk slaafvrije) melkchocolade met zeezout ‘moet’ eten, weet ik dat iets in mij nog niet gevoeld kan worden en om troost vraagt. Soms ‘mag’ het dan van mij. Ik weet natuurlijk dat het niet de oplossing is, maar ik eet mijn gevoel niet weg. Ik ben er gewoon even lief voor. En dan geniet ik van elk brokje chocolade in mijn mond.

Rozencakeje van eigen deeg

Ooit las ik ergens: je gezondheid ten dienste van genieten stellen. Daar ben ik het mee eens. Richt je niet op het steeds maar waarschuwen voor slechte stofjes, maar laat je inspireren. Geniet en eet gezond, met soms een uitspatting. En ik kan je verzekeren, die uitspattingen ga je steeds minder waarderen als je (h)eerlijk eten hebt geproefd en hebt ervaren dat gezond ook heel lekker kan zijn. Dat hazelnootgebakje smaakt ineens lang niet meer zo lekker als eerder. Daar ben je dan gewoon klaar mee. Ik neem liever een rozencakeje van eigen deeg, dat is zó ongelooflijk lekker!

  • Tekst gaat door onder de foto

Leven is het meervoud van LEF

Wat ik eigenlijk vooral wil zeggen: maak het aantrekkelijk voor jezelf om gezond te eten. Speel er mee. Laat je inspireren. Creëer van je eettafel een grote saladebar met verse, liefst geurende eetbare bloemen, kruiden, groente en fruit. Met rijke vetten en eiwitten en vooral met lef! Lef in de keuken. En weet: leven is het meervoud van LEF. Dat leerde Loesje me ooit op een van haar beroemde ansichtkaarten. Leef en geniet!

P.s: in het najaar geef ik weer workshops Keukenlef! Wie weet dat ik jou daar dan ontmoet? https://www.hetzonnehuis.nl/event/keukenlef/